Hoe kan dat ene gesprek tussen Van Rey en Teeven verdwenen zijn?

Door: Michael Persson − 27/11/13, 08:40

© anp. Staatssecretaris Fred Teeven (Veiligheid en Justitie)

Een telefoongesprek tussen de VVD'ers Jos van Rey en Fred Teeven op 20 september vorig jaar over de burgemeestersbenoeming in Roermond is 'door een technische storing' niet opgenomen. Onbevredigend, vindt Wim van de Pol de verklaring van het OM voor het verdwenen gesprek. Hij schreef een boek over aftappen.

•  

  'Dit klinkt allemaal zeer onwaarschijnlijk.'

  Wim van de Pol, aftapexpert

Aftappen is zo simpel, in Nederland - daarom gebeurt het ook zo vaak. Hoe heeft het dan toch mis kunnen gaan bij het afluisteren van Jos van Rey? Hoe is het mogelijk dat dat ene telefoontje van Fred Teeven niet is opgevangen?

'Of er is gerommeld, of er is iets grondig misgegaan in de tapkamer.' Volgens aftapexpert Wim van de Pol is de verklaring van het Openbaar Ministerie voor het verdwenen gesprek tussen staatssecretaris Fred Teeven en de van corruptie verdachte Jos van Rey onbevredigend. 'Dit klinkt allemaal zeer onwaarschijnlijk.'

Normaal gaat het zo: de politie, op zoek naar aanwijzingen, vraagt aan de rechter-commissaris toestemming om een tap te mogen zetten. Die geeft vervolgens een tapbevel aan de Unit Landelijke Interceptie (ULI) in Driebergen, die de betrokken telefonieprovider een 'werkformulier' geeft met het telefoonnummer of de telefoon in kwestie. Als het formulier voor 15 uur is ingeleverd, kan het afluisteren nog diezelfde dag beginnen.

Vervolgens toetst de provider, KPN bijvoorbeeld, het telefoonnummer in het afluisterprogramma. Vanaf dat moment is elk gesprek van de verdachte een conference call, zegt Van de Pol, die een boek schreef over aftappen. Met een derde lijn die alleen maar meeluistert.

•  

  De relevante gesprekken worden woordelijk uitgeschreven, en van de niet-relevante gesprekken wordt opgeschreven waarom ze niet relevant zijn.

• 
  © anp.
  Oud-Eerste Kamerlid en -wethouder Jos van Rey

Harde schijven
Dat meeluisteren kan live gebeuren of niet, maar de gesprekken - álle gesprekken - gaan hoe dan ook naar de harde schijven van de ULI. Politiemensen in zogeheten tapkamers zijn verplicht alles te beluisteren en uit te schrijven.
De relevante gesprekken worden woordelijk uitgeschreven, en van de niet-relevante gesprekken wordt opgeschreven waarom ze niet relevant zijn.

Niets blijft onopgemerkt, normaal gesproken. Wat kan er gebeurd zijn met het verdwenen gesprek tussen Jos van Rey en Fred Teeven?

De lezing van het OM is dat het gesprek nooit is opgenomen. Er zou een 'storing in een module van het tapsysteem' zijn geweest, waardoor het gesprek als verloren dient te worden beschouwd. Maar het aftapsysteem maakt automatisch melding van storingen: pas op, we nemen nu niets meer op. Daarvan hoort proces-verbaal te worden opgemaakt. Dat laatste is niet gebeurd, erkent het OM, maar geeft daarvoor geen reden.

Van de Pol vindt het 'onwaarschijnlijk' dat één gesprek niet is ontvangen. Daarmee komt een tweede optie in beeld: dat de politie het gesprek heeft gewist.

In theorie is dat mogelijk, zegt Van de Pol, maar ook daarvan zou het systeem melding maken. 'Je kunt niet zomaar een gesprek vernietigen. Dat is mogelijk bewijslast, en het wissen laat dus sporen na. Dat komt automatisch in een proces verbaal.'

Geheimhouders
Er is een derde optie: dat Teeven tot de zogeheten geheimhouders behoort. Nadat er in het vorige decennium ophef was ontstaan over afgetapte gesprekken tussen verdachten en hun advocaten (die mogen niet afgetapt worden), is besloten voor hen een extra beschermingswal in te bouwen in de software: advocaten van verdachten worden automatisch niet afgeluisterd. Het OM geeft de nummers van deze geheimhouders aan de aftappers van de ULI, waarna de gesprekken door het aftapsysteem automatisch worden genegeerd.

Een woordvoerder van het Openbaar Ministerie zegt in een reactie niet genoeg van het systeem te weten om inhoudelijk te kunnen reageren. De ULI geeft geen commentaar.